به نقل از «قدس آنلاین»

دلارزدایی با گسترش پیمان‌های پولی/ برای قطع وابستگی به دلار و ایجاد سازوکار تجارت با پول‌های محلی چه باید کرد؟

تاریخ انتشار: ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۹۶۶۶۷

رهبر معظم انقلاب در سخنرانی ابتدای سال در حرم مطهر رضوی وابستگی اقتصاد کشور به دلار را یکی از نقاط ضعف اقتصاد و سیاست‌های اقتصادی کشور برشمردند و افزودند: «برخی کشورهایی که مورد تحریم غرب قرار گرفتند با قطع وابستگی خود به دلار و کار کردن با پول‌های محلی، وضع بهتری پیدا کردند که ما نیز باید همین کار را انجام دهیم».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در حالی که بخشی از مناسبات پولی- بانکی نظام بانکداری بین‌الملل مبتنی بر دلار شکل گرفته است، هشت کشور در اولویت برای پیمان پولی دو جانبه با ایران قرار دارند که در صدر این فهرست چینی‌ها هستند. پس از این کشور، هندی‌ها، کره‌جنوبی، ترکیه، امارات، تایوان، پاکستان و روسیه  قرار گرفته‌اند. اما گسترش پیمان‌های پولی بین ایران و دیگر کشورها با چالش‌ها و موانعی همراه است که ابتدا باید این موانع رفع شود.محسن بخشی، پژوهشگر حوزه ارز و بانکداری بین‌الملل با اشاره به موانع موجود در این مسیر به تبیین ابعاد مختلف این موضوع پرداخته است. وی با یادآوری اینکه کشور ما از نظام پرداخت بین‌المللی مبتنی بر دلار و سامانه‌ها و بانک‌های تحت سلطه و نظارت آمریکا اخراج شده است، می‌گوید: ایران دسترسی آنچنانی به نظام پرداخت دنیا ندارد به همین دلیل فعالیت‌هایش مبتنی بر کانال‌های پرداخت غیررسمی، صرافی و استفاده از کانال‌های تراستی است. بخشی با اشاره به توفیقات اندک کشور در زمینه پیمان‌های پولی دوجانبه به خبرنگار قدس می‌گوید: پیمان‌های پولی یک‌سری اهداف اقتصادی دارند که برای میل به این اهداف باید زیرساخت‌های آن را هم ایجاد کنیم. یکی از زیرساخت‌های مهم پیمان‌های بین‌المللی بین کشورها، «سازوکار پرداخت» است.وی می‌افزاید: یکسری تلاش‌هایی برای حذف دلار در دوره‌های مختلف بانک مرکزی انجام شده است، در برهه‌هایی حتی مجلس نگهداری دلار را غیرقانونی اعلام کرد، در صورتی که اصل حرف این نیست که واقعاً اسکناس دلار داشته یا نداشته باشیم، چون تنها یک یا ۲درصد از پرداخت‌های بین‌المللی مبتنی بر اسکناس است، بحث مهم  استفاده از دلار به عنوان ابزار مبادله است. یعنی وقتی می‌خواهیم از کشوری کالا وارد یا به کشوری صادرات کنیم از دلار به عنوان ابزار پرداخت استفاده می‌کنیم. این جنبه استفاده از دلار است که کشور را تحت فشار قرار داده است. 

استفاده از ابزار مبادلات جایگزین 
این پژوهشگر حوزه ارز و بانکداری بین‌الملل با اشاره به ضرورت ایجاد سازوکارهای موازی مالی با نظام پرداخت بین‌المللی که ما را از آن محروم کردند، می‌گوید: حذف دلار به این شکل امکان‌پذیر است که ما از ابزار مبادلات جایگزین دلار استفاده کنیم؛ یعنی سازوکارهای بانکی مستقیم، بین ایران، ترکیه، چین و یا سایر کشورهای طرف تجاری ایجاد شود، به طوری که با اتصال بانک‌های دو کشور و استفاده از سامانه‌های بومی بتوان از یک ارز غیردلاری مثلاً  با چین از یوان و با ترکیه از لیر و... استفاده کنیم  و مبتنی بر همین حذف دلار انجام شود.
  
بالا بودن هزینه مبادلات در کانال‌های غیررسمی 
پژوهشگر حوزه ارز و بانکداری بین‌الملل توضیح می‌دهد: در این راستا یک‌سری اقدام‌های جسته و گریخته  انجام دادیم، مثلاً با روسیه توانستیم از روبل و با چین از یوان استفاده ‌کنیم منتهی این سازوکارها رسمی نیستند و برای کشور هزینه دارند.
بخشی می‌افزاید: سازوکارهای غیررسمی نه تنها هزینه تجارت کشور را بالا می‌برند، بلکه سبب می‌شود بانک مرکزی به عنوان نهاد مقررات‌گذار و نهاد بالادستی، نظارتی روی این کانال‌های پرداخت نداشته باشد و نداند هزینه این‌کار برای کشور چقدر است و از چه کانال‌هایی انجام می‌شود؟ برخی می‌گویند اکنون این کار در حال انجام است ولی با چه هزینه‌ای، با چه سازوکاری، با چه شفافیتی و چه نظارتی؟ آیا بانک مرکزی روی آن‌ها نظارت دارد و می‌تواند مداخله کند،  مثلاً در مواقعی که کشور دچار بحران ارزی می‌شود می‌تواند آن نهادهای واسط را مجبور کند که بیایند در بازار مداخله کنند؟ چنین چیزی وجود ندارد.

ضرورت انجام مبادلات زیر نظر بانک‌ مرکزی
وی تأکید می‌کند: برای سال۱۴۰۲ بانک مرکزی که در رأس پرداخت‌های بین‌المللی است در سیاست‌گذاری‌ها باید هدف‌گذاری کند که برای کشورهای طرف تجاری اصلی ما یعنی چین، ترکیه، روسیه، عمان، امارات، پاکستان، افغانستان، عراق و سایر کشور چه برنامه‌ای دارد. کانال‌های بانکی رسمی، نه به آن شکلی که دیگر کشورها دارند، بلکه به آن صورتی که طرفین آن را بپذیرند ایجاد کنیم که هم زیر نظر بانک مرکزی ما و هم هزینه تراکنش مشخصی داشته باشد. برای این کار باید از سامانه‌هایی که قابل تحلیل و رصد آمریکا نباشد استفاده کنیم و کشور را ببریم به سمتی که بخش بزرگی از تجارت کشور از سازوکارهای پرداخت بانکی مستقیم بین ایران و طرف تجاری با هزینه تراکنش مشخص انجام شود.  

همراهی با چین و روسیه در مسیر دلارزدایی
حدود نیمی از جمعیت دنیا و نزدیک به یک‌سوم تولید اقتصادی جهان در حوزه کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای قرار دارد.  با این حال بخشی می‌گوید: ابتدا خود پیمان مهم است که در چه پیمانی عضو هستیم و دوم اینکه جهت‌گیری آن کشور چیست و چه برنامه‌ای با آمریکا دارد. مثلاً چین و روسیه به دنبال این هستند که پرداخت‌های غیردلاری داشته باشند و این همراستایی به موفقیت پیمان دو یا چندجانبه منجر می‌شود. همچنین با وجود اینکه پیمان‌ها ظرفیت خوبی است نباید منتظر این پیمان‌ها باشیم. شاید اعضای شانگهای به دنبال حذف دلار نباشند و ما باید خودمان با کشورهای طرف تجاری برای این کار برنامه بریزیم. سوم اینکه این زیرساخت‌ را به صورت دوجانبه و مبتنی بر هر کشوری ایجاد کنیم. ترکیه، روسیه و چین کشورهای عمده طرف تجاری ما هستند که با هر کدام باید یک مدلی پیمان ببندیم.وی می‌گوید: بیشتر دولت‌ها عموماً مسیرهای کوتاه‌مدت را انجام می‌دهند و تا به یک ثباتی رسیدند، بی‌خیال ادامه کار می‌شوند. در صورتی که این مسیر در بلندمدت نتیجه می‌دهد؛ چین از زمانی که اعلام کرد قصد دارد یوان خودش را بین‌المللی کند و مسخره شد تا انجام این کار، ۱۲سال تلاش کرد تا اینکه در سال ۲۰۲۱ نصف پرداخت تجاری خود را با ارز ملی خودش یعنی یوان انجام می‌دهد. 

خبرنگار: زهرا طوسی

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: بانکداری بین الملل پیمان های پولی بین المللی بانک مرکزی طرف تجاری حذف دلار پیمان ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۹۶۶۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آفریقا؛ قاره فرصت ها؛ موانع همکاری های تجاری ایران و آفریقا چیست؟

تین نیوز

گزارش ها حاکی است که ایران برای رشد ۱۰ برابری تجارت با آفریقا هدف گذاری کرده، اما عدم شناخت ظرفیت ها در بین تجار ایرانی و آفریقایی، نبود یا کمبود حمل و نقل ارزان، مستمر و فراگیر و همچنین وجود مانع جابجایی مستقیم ارز و پول، از جمله موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقاست که باید برطرف شود.

 

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، امسال همزمان با اکسپو ۲۰۲۴، دومین اجلاس همکاری های ایران و آفریقا برگزار شد که پیش بینی شده بود بیش از ۲۰ کشور آفریقایی در این اجلاس حضور پیدا کنند.

طی سال های اخیر بارها بر اهمیت و ظرفیت های قاره آفریقایی برای تجار ایرانی تاکید شده است. با این حال به نظر می رسد ایران و کشورهای آفریقایی از ظرفیت های یکدیگر مطلع نیستند.

به طور کلی تجارت ایران با آفریقا سالانه ۱.۲ میلیارد دلار است که ۱.۱ میلیارد دلار آن صادرات است. بیشترین میزان تجارت خارجی بین ایران و آفریقا در سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاد که تجارت خارجی با آفریقا به حدود ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسید. اما این عدد در مقایسه با تجارت کشورهای دیگر با قاره آفریقا قابل توجه نیست و به همین دلیل سازمان توسعه تجارت اعلام کرده که برای تصاحب سهم بیشتر از بازار این قاره برنامه ریزی هایی در نظر گرفته است.

البته با توجه به اینکه حجم تبادلات تجاری آفریقا در سال گذشته حدود ۱۲۰۰ میلیارد دلار بوده، سهم ایران از این تبادلات ناچیز بوده است. همچنین باید به این نکته توجه کرد که در بازارهای آفریقا کشورهایی مثل چین و هند نفوذ قوی دارند که رقابت با آنها برای ایران تا حدودی سخت است.

با این حال رئیس جمهور در اجلاس ایران و آفریقا که روز جمعه برگزار شد، تاکید کرد که هدف گذاری یک میلیارد دلاری برای همکاری های اقتصادی ایران و آفریقا در یک سال آینده به هیچ وجه متناسب با ظرفیت های موجود نیست و حتما باید به سمت هدف ۱۰ برابری حجم همکاری های اقتصادی و تجاری فیمابین حرکت کنیم.

آنطور که یکی از مسئولان سازمان توسعه تجارت اخیرا توضیح داده، آمار تجارت با آفریقا بیشتر از عددهای اعلامی است، اما ایران به دلیل محدودیت های ناشی از اعمال تحریم ها، صادرات مستقیم به این کشورها ندارد و محصولات ایرانی از طریق کشور دوم مانند امارات، ترکیه، قطر و عمان به کشورها صادر می شود.

جزئیات تجارت ایران و آفریقا در سال ۱۴۰۲

آنطور که اخیرا سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت توضیح داده، در سال گذشته ۳۹ کشور از قاره آفریقا، مقصد صادرات کالاهای ایرانی به صورت مستقیم بودند. همچنین با وجود کاهش صادرات کشور به بخش سفید این قاره در شمال در سال های گذشته، شاهد افزایش صادرات به کشورهای الجزایر، مصر، لیبی، تونس، جیبوتی و مراکش در سال ۱۴۰۲ بودیم.

در این میان هفت مقصد نخست محصولات صادراتی به آفریقا در سال ۱۴۰۲، غنا با خرید ۱۷۳.۵ میلیون دلار، آفریقای جنوبی با ۱۴۵ میلیون دلار، تانزانیا با ۹۲.۸ میلیون دلار، کنیا با ۴۸.۷ میلیون دلار، نیجریه با ۴۸ میلیون دلار، موزامبیک با ۴۷.۱ میلیون دلار و سومالی با ۳۳.۳ میلیون دلار به صورت مستقیم بودند.

در رابطه با محصولات صادراتی به این قاره نیز باید گفت ۵۱ درصد صادرات ایران، مشتقات نفتی شامل کود اوره، قیر، گاز مایع و انواع روغن های صنعتی بود و بعد از آن ۳۷ درصد صادرات ایران را محصولات فولادی و آهنی به خود اختصاص داده است. همچنین مواد غذایی، مصالح ساختمانی، انواع فرش و کف پوش، شوینده ها و لوازم بهداشتی ، لوازم خانگی، دارو و تجهیزات پزشکی، لوازم صنعتی، قطعات خودرو، لاستیک، مواد معدنی، لوازم الکتریکی، لوستر، مبلمان و اسباب بازی از دیگر کالاهای صادراتی ایران به قاره آفریقا در سال ۱۴۰۲ بودند.

در این میان ۲۲ کشور از این قاره فروشنده مستقیم کالا به ایران در سال ۱۴۰۲ بودند که آفریقای جنوبی با فروش ۱۹ میلیون دلار، زامبیا با ۱۲.۵ میلیون دلار، غنا ۱۲ میلیون دلار، سیشل با ۱۱.۷ میلیون دلار، کنیا ۹.۵ میلیون دلار، تانزانیا با ۶.۱ میلیون دلار و اوگاندا با ۴.۱ میلیون دلار، هفت کشور نخست فروش کالا در بین کشورهای قاره آفریقا به ایران در سال گذشته بودند.

حدود ۶۶ درصد واردات ایران از این قاره مواد غذایی و کشاورزی مانند چای، ذرت، قهوه، توتون، حبوبات، لاشه گوسفند و محصولات شیلاتی بودند و ۲۱ درصد نیز مواد معدنی مانند سنگ منگنز، سنگ و خاک روی، کنسانتره گروم و ۱۳ درصد دیگر نیز عمدتا روغن صنعتی و گریس، انواع تسمه، ماشین آلات، مواد شیمیایی و صنعتی و لوازم یدکی بوده است.

قاره آفریقا با دارا بودن ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت و ۵۴ کشور، یک فرصت بزرگ در حوزه روابط تجاری و اقتصادی است. با این حال به گفته دست اندکاران حوزه تجارت، عدم شناخت ظرفیت ها در بین تجار ایرانی و آفریقایی، نبود یا کمبود حمل نقل ارزان و مستمر و فراگیر و همچنین موانع جابجایی مستقیم ارز و پول، از موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقا است.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید